De 19de eeuw

Toen Nederland onder het bewind van de Fransen kwam, besloten zij tot een herindeling van ons land in departementen.

Bij gebrek aan een gedetailleerde kaart van Nederland, besloot de Nationale Conventie in 1798 aan luitenant-kolonel C.R.T. Krayenhoff opdracht te geven om een dergelijke kaart te vervaardigen. In 1822 voltooide Krayenhoff zijn "Choro-Topografische kaart". Het maken van de "Choro-Topografische kaart" had zolang geduurd, dat de kaart in feite verouderd was toen ze verscheen! Daarom nam men in 1850 het besluit een nieuwe kaart te maken: dat werd de "Topographische en Militaire Kaart van het Koningrijk der Nederlanden", die - kompleet in 62 bladen - klaar was in 1864.

De "Topographische en Militaire Kaart" vormde de basis voor de bekende atlas van J. Kuyper, "Gemeente Atlas van Nederland", uitgegeven door Hugo Suringar te Leeuwarden van 1865 tot 1869. Deze atlas, in zeven delen, bevat ruim 1200 kaartjes: een blad voor elke gemeente.

Een tweede zaak die onder invloed van de Fransen in de 19de eeuw tot stand kwam, was het kadaster. Dit systeem van grondboekhouding werd tussen 1812 en 1832 ingevoerd met als doel grondbelasting te kunnen innen. Tegenwoordig is het kadaster hét instituut waar de voornaamste gegevens over de eigendom op grond en gebouwen te vinden zijn.

Het kadaster bestaat uit registers en kaarten. Op de kaarten zijn de percelen aangegeven - dat betekent: een stuk grond of water, dat aan één eigenaar behoort - met de belangrijkste gebouwen die op die grond staan. In de registers wordt beschreven wie de eigenaren van de percelen zijn, met de oppervlakte van die percelen.

Dit artikel is overgenomen uit het tijdschrift nr 3/4, 9de jaargang 1984, 'Eeuwenoude kaarten en plattegronden van Vianen en de Vijfherenlanden'. Auteurs: J.A.L. de Meyere en J.M.M. Ruijter. Het volgende artikel is: Besluit. Voor het overzicht van alle artikelen zie: 'Kaarten en plattegronden van Vianen en de Vijfheerenlanden’.

Meer over:  Atlas 1868, J Kuyper, C.R.T. Krayenhoff, Hugo Suringar.